De decentralisaties hebben ervoor gezorgd dat de gemeente binnen haar mogelijkheden vanuit één duidelijke visie en in samenhang (kwetsbare) inwoners biedt wat nodig is op het gebied van werk en inkomen en zorg en ondersteuning. Iedere inwoner heeft recht op bestaanszekerheid en om zich thuis voelen in deze inclusieve stad.  Dit gaat niet vanzelf. Ontwikkelingen in de maatschappij gaan snel. Eisen die aan mensen worden gesteld worden groter en het risico dat er een tweedeling ontstaat neemt toe. Oplossingen hiervoor zijn veelal niet binnen een domein (sociaal, werk, onderwijs, veiligheid, wonen) te vinden en vaak niet door de gemeente alleen te realiseren. Samenwerking met inwoners en anderen zoals het Rijk, zorgverzekeraars, medisch domein en woningbouwcorporaties is nodig. In 2020 vervolgen we ons gesprek met de stad (inwoners en organisaties) om problemen en oplossingen te identificeren. Dit leggen we vast in het nieuwe meerjarig beleidskader sociaal domein dat in 2020 aan de raad ter vaststelling wordt aangeboden.

Verbinding en samenhang
Wij houden de kwaliteit van zorg en ondersteuning in stand. We zetten in op preventie en vroegtijdig signaleren van problemen. Veel inwoners weten hun weg weten te vinden naar de juiste hulp en ondersteuning. En veel professionals weten elkaar te vinden om samen de juiste hulp en ondersteuning te kunnen bieden. Om de transformatie in het sociaal domein te realiseren is het is nodig om nog meer in samenhang te werken: niet alleen werken aan één toegang, maar ook werken aan samenhang in de geboden zorg en ondersteuning.

Verbinding en samenhang zijn daarom in de aankomende tijd de belangrijkste thema’s. Dat vraagt om een beter en intensiever gesprek met de stad – inwoners en partners. Deze beweging is al in gang gezet en wordt meer dan nu een cruciaal onderdeel van hoe we werken. We gaan in gesprek met de stad over de transformatie in het sociaal domein, als onderdeel van de maatregelen voor betaalbaarheid van de zorg. We gaan invulling geven aan een nieuw Beleidskader Sociaal Domein, waarin het proces om tot een gezamenlijke visie te komen minstens zo belangrijk is als het eindproduct van het Beleidskader zelf. We geven vorm en inhoud aan de Veranderopgave Inburgering 2021. En we blijven werken aan het voorkomen, verlichten en verhelpen van armoede.
Daarnaast betekent verbinding ook dat we verbinding zoeken met andere domeinen, zoals het medisch domein, onderwijs, wonen en veiligheid.

Beleidskader Sociaal Domein

De decentralisaties zijn al enkele jaren een feit en het Beleidskader Sociaal Domein dat daarvoor is opgesteld, past ook bij die fase. Inmiddels zijn we volop bezig met de transformatie in het sociaal domein. Daarom is het nu tijd voor een nieuw beleidskader dat past bij hoe wij nu en de komende jaren werken en de rol die we daar als gemeente in hebben. Samen met partners en de stad gaan wij onze visie op het sociaal domein bespreken, evenals de leidende principes. Het is vooral nodig om een gezamenlijk beeld te ontwikkelen van de stad die we willen zijn, hoe we inwoners de beste ondersteuning kunnen bieden en de uitgangspunten die professionals helpen in het werk dat zij doen.

Verbinding met medisch domein: zorgakkoord
Een betere aansluiting tussen het medisch en sociaal domein leggen we lokaal vast in een 'zorgakkoord'. Daarmee geven we een impuls aan de beweging die al in gang is gezet, namelijk in de volle breedte werken aan zorg en ondersteuning die toegankelijk, van goede kwaliteit en betaalbaar is en blijft. Dit doen we samen met partners als zorgverzekeraar Zilveren Kruis, huisartsen, Meander Medisch Centrum, GGDrU, IndeBuurt033 en de wijkteams. Al deze partijen hebben een verantwoordelijkheid in de zorg en ondersteuning en hebben elkaar daarom nodig.

Verbinding onderwijs en zorg
We zetten fors in op een betere aansluiting tussen ondersteuning op scholen en jeugdhulp. Hiervoor hebben we in het kader van Passend Onderwijs een gezamenlijke regionale agenda en afspraken met het onderwijs over toeleiding en de samenwerking met de wijkteams. Daarnaast zijn er lokale samenwerkingen tussen scholen en zorgaanbieders. Meerdere projecten laten zien dat samenwerking succesvol is. De inzet is erop gericht dat meer kinderen onderwijs kunnen volgen en er meer aandacht is voor een doorlopende schoolloopbaan voor kinderen met complexe problematiek in verbinding met ondersteuning thuis. Door het ontwikkelen van meer groepsgerichte interventies kunnen middelen efficiënter worden ingezet.

Verbinding wonen en zorg

Met het Deltaplan Wonen wordt gewerkt aan voldoende, passende en betaalbare woningen voor iedereen. Of mensen nu behoefte hebben aan zorg en ondersteuning of niet, iedereen moet hier prettig kunnen wonen en leven. Dit betekent dat mensen niet onnodig lang in een zorginstelling (zoals de maatschappelijke opvang) hoeven te verblijven en dat inwoners zoveel mogelijk zelfstandig thuis moeten kunnen wonen.
De huisvesting van kwetsbare doelgroepen in de wijk vraagt de nodige aanpassingen van de woningvoorraad, de leefomgeving, de zorg en welzijn. Met het statement 'wonen en zorg' hebben wij met woningcorporaties en zorgpartijen gezamenlijke ambities vastgelegd. De verdere uitwerking betreft de maatregelen die hiervoor zijn opgenomen in het Deltaplan Wonen. Het gaat om verdeling van schaarste over alle doelgroepen waardoor vooralsnog niet de gehele uitstroom gefaciliteerd kan worden.

Armoedebeleid

Bestaanszekerheid vormt de basis voor financiële zelfredzaamheid en participatie. Uit cijfers van Nibud blijkt dat sommige inwoners, zelfs met een modaal inkomen, onvoldoende middelen hebben om te kunnen participeren. Ook kampt 18% van alle Amersfoorters met (problematische) schulden en een nog groter deel met kleine schulden. Een groot deel van de mensen dat voor hulp aanklopt in het sociaal domein heeft te maken met (dreigende) financiële problematiek. Het versterken van het integraal werken en preventie zijn dan ook speerpunten. Een goede samenwerking tussen alle partners in de armoedeaanpak en intermediairs is hierbij van groot belang. Ons brede netwerk Samen tegen armoede zet zich in om armoede te voorkomen, verlichten en verhelpen.

Inclusief en toegankelijk
In Amersfoort koesteren we diversiteit. We nemen stelling tegen alle vormen van discriminatie en blijven werken aan een stedelijke omgeving waarin iedereen zich thuis voelt. Het voorkomen en bestrijden van discriminatie op de arbeids- en woningmarkt en in het dagelijks leven (bijvoorbeeld bij het uitgaan) zijn belangrijke speerpunten voor het komende jaar. Ook blijft bij ons werk – bijvoorbeeld het ontwerpen en uitvoeren van maatregelen in de openbare ruimte en de gemeentelijke communicatie – aandacht voor met mensen met een beperking.
Samen met inwoners en partijen in de stad voeren we de acties uit die ieder jaar samen met ervaringsdeskundigen in de regenboogagenda en de toegankelijkheidsagenda worden opgenomen. Eind 2019 stellen we een antidiscriminatienota vast, zodat we vanaf 2020 actief discriminatie kunnen bestrijden en gevolgen ervan kunnen beperken.

Jeugdhulp

We gaan verder met de transformatie van de jeugdhulp: vroegtijdig hulp bieden, zoveel mogelijk thuis en op school. En als het echt nodig is in een vervangende gezinssituatie. We blijven kritisch of zorg de oplossing is voor de vraag van jongeren en/of hun ouders. Is een hulpverlener echt nodig of zijn er ook andere oplossingen die uitkomst kunnen bieden? Als problemen complex zijn, zetten wij specialistische zorg in. De vraag naar Jeugdhulp neemt in Amersfoort nog steeds toe, net als in de rest van Nederland. Daarom hebben gemeenten van het Rijk tijdelijk extra middelen gekregen voor de jeugdhulp. Instellingen kampen met wachtlijsten en doen een beroep op extra middelen. Met de aanbieders maken we daarom afspraken over de transformatie van de jeugdhulp in relatie tot de kosten.

Betaalbaarheid van zorg en ondersteuning

Zorg en ondersteuning is er voor mensen die dat nodig hebben. Waarbij wij rekening houden met mogelijkheden die er zijn in de eigen omgeving. Het is nodig om de groei van de zorg goed in onze begroting op te vangen. We zetten vooral in op preventie en het vroegtijdig signaleren van problemen om zoveel mogelijk de inzet van (specialistische) zorg en ondersteuning te voorkomen. Wij willen scherper afwegen welke vorm van ondersteuning nodig is, met passende zorg als resultaat. De maatregelen die wij treffen om de zorg betaalbaar te houden passen in de transformatie; een meer integrale afweging bij toegang tot ondersteuning en voorzieningen, de inzet van een praktijkondersteuner Jeugd bij huisartsen of betere ondersteuning van personen of gezinnen met complexe problematiek zijn daar voorbeelden van. Met behulp van businesscases hebben wij de verwachte besparingen financieel vertaald en kunnen wij de komende jaren monitoren of de beoogde effecten worden gerealiseerd. Door het verbeteren van monitoring en sturing zijn wij sneller in staat bij te sturen, in nauw overleg met onze uitvoeringspartners en zorgaanbieders.

Adequate randvoorwaarden vanuit Den Haag
De volumegroei in o.a. de jeugdzorg die gemeenten in de afgelopen jaren steeds zelf betaald hebben, vragen om extra middelen van het Rijk. Deze zijn nu toegezegd en opgenomen in onze begroting. We blijven in gesprek met het Rijk over adequate financiële kaders om onze taken goed te kunnen uitvoeren. Voor de nieuwe wet Inburgering hebben wij een duidelijk signaal afgegeven dat zonder voldoende middelen het uitvoeren van deze nieuwe wet problematisch is. Ook roepen wij op om gemeenten echt de ruimte te geven om zorg en ondersteuning in samenhang te organiseren. Het stellen van specifieke uitvoeringseisen zonder hiervoor ook specifieke middelen beschikbaar te stellen, belemmert de aanpak.

Wijzigingen in het verdeelmodel
Vanaf 2021 zal het verdeelmodel voor het sociaal domein wijzigen. Door het Rijk is besloten tot uitname van een deel van het budget uit het gemeentelijk budget voor Beschermd Wonen/Ondersteuning met noodzakelijk verblijf ten behoeve van de groep GGZ-cliënten die in 2021 naar de WLZ overgaat. Door het CIZ worden in 2020 naar verwachting 30% van de huidige cliënten Ondersteuning met noodzakelijk verblijf (OMNV) geïndiceerd voor de WLZ. Dit gebeurt in overleg met de gecontracteerde zorgaanbieders in de regio. De regionale Centrale Toegang ONMV kan hier mogelijk een ondersteunende rol in vervullen. In de regiotafel Midden Nederland, waar naast verschillende centrumgemeenten, ook VWS, het CIZ en zorgkantoor Zilveren Kruis aan zitten, worden dit proces en de communicatie naar cliënten besproken.

Per 1 januari 2022 zal het budget voor Beschermd Wonen worden verdeeld over alle gemeenten en vervalt hierbij de centrumgemeentefunctie BW van de gemeente Amersfoort. In 2020 zullen wij in samenwerking met de regiogemeenten verder uitwerking geven aan de regionale financiële samenwerkingsafspraken, die naar verwachting rond eind 2019 worden vastgesteld.

Veiligheid
Wij werken aan een veilige samenleving en dat doen we vooral ook met de samenleving. De gevolgen van criminaliteit, veiligheidsincidenten of ondermijning hebben immers ook gevolgen in die samenleving; waarin sociale cohesie en veerkracht na incidenten van belang zijn. Wijkagenten, handhavers en wijkmanagers zijn onze voelsprieten in de wijken. Preventie en een persoonsgerichte aanpak blijven daarbij belangrijke elementen in ons beleid. Het versterken van de handhaving, de aanpak van woonoverlast en het bestrijden van cybercriminaliteit zijn belangrijke speerpunten voor het komend jaar. Complexe woonoverlast neemt in specifieke gebieden van onze stad toe. Deze woonoverlast heeft een enorme impact op het dagelijkse leven van onze inwoners. Via een gebied/complexe gerichte aanpak werken wij samen met tal van betrokken partijen om woonoverlast te verminderen. De samenleving is steeds afhankelijker van ICT. Dat maakt ons ook kwetsbaar. We besteden daarom extra aandacht aan het bestrijden van cybercriminaliteit.  De organisatie van de crisisorganisatie en het borgen van continuïteit heeft in 2020 extra onze aandacht.

Verbinding sociaal domein en veiligheid

Om de zorg voor kwetsbare mensen en hun omgeving te verbeteren èn veiligheidsproblematiek aan te pakken is  intensieve samenwerking tussen sociaal domein- en veiligheidsprofessionals nodig. Goede ondersteuning en hulp kunnen preventief werken om bepaalde vormen van overlast, escalatie en onveiligheid te voorkomen. Soms is hier aanvullend samenwerking met de veiligheidsketen nodig om mensen te beschermen of hun omgeving veiligheid te bieden: gezamenlijke interventie om veiligheid te herstellen en herhaling van problemen te voorkomen. Andersom kan de veiligheidsketen bij bepaalde vormen van criminaliteit en overlast partners uit het sociaal domein nodig hebben om tot structurele oplossingen te komen.